Δρ. Καλλιόπη Μέγαρη & Αθανασία Λιοζίδου

Η εμφάνιση κι εξάπλωση του ιού SARS-CoV2 είχε σαν αποτέλεσμα τον χαρακτηρισμό από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας της λοίμωξης που προκαλείται από αυτόν (COVID-19) ως πανδημία. Ένα αρκετά μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού είναι σε καραντίνα στο σπίτι του, με περιορισμό μετακινήσεων, εδώ και ένα χρόνο με την πανδημία να επιδρά στους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Ένα βασικό ζήτημα που πρέπει να επισημανθεί για τις μεγαλύτερες ηλικίες είναι ότι οι ηλικιωμένοι υπόκεινται σε κοινωνική αποστασιοποίηση, η οποία επηρεάζει την ψυχολογική και νευροψυχολογική τους κατάσταση. Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι έχουν λίγα μέσα συναναστροφής και κοινωνικοποίησης τα οποία περιορίζονται κυρίως σε ΚΑΠΗ και θρησκευτικούς ναούς. Αυτά τα μέρη μπορεί να μην είναι προσβάσιμα λόγω καραντίνας, γεγονός που δημιουργεί συναισθήματα κοινωνικής και ψυχολογικής απομόνωσης σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Επίσης, οι επισκέψεις σε οίκους ευγηρίας έχουν περιοριστεί ή ακόμη και απαγορευτεί, καθιστώντας την αλληλεπίδραση με τα μέλη της οικογένειας πιο δύσκολη και δημιουργώντας συναισθήματα απομόνωσης. Αυτό τo γεγονός μπορεί να προκαλέσει την επανεμφάνιση ψυχιατρικών διαταραχών, καθώς ενισχύει τα αρνητικά συμπτώματα και ενισχύει τις αυτοκαταστροφικές τάσεις, ενώ oι αλλαγές ενδεχομένως να επιταχύνουν περαιτέρω τη γνωστική έκπτωση με μείωση των γνωστικών και νευροψυχολογικών λειτουργιών σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες (de Alencar Fontes et al., 2020). Είναι τεκμηριωμένο ότι τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούν μείωση των γνωστικών και νευροψυχολογικών λειτουργιών και έκπτωση της ποιότητα ζωής.

Τί μπορούμε να κάνουμε για να διαχειριστούμε τη γνωστική έκπτωση;

Επιλέγουμε έναν 8ωρο ύπνο, καλή διατροφή και ήπια σωματική δραστηριότητα.

Δεν αμελούμε τις κοινωνικές επαφές μας με τους άλλους ανθρώπους και κυρίως τους ηλικιωμένους οικείους μας.

Οι γνωστικές ασκήσεις που ενισχύουν τις γνωστικές λειτουργίες, όπως τη μνήμη, την προσοχή, την κριτική σκέψη, οι οποίες γίνονται είτε με μολύβι και χαρτί, είτε μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, είναι σημαντικές για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου.

Η μουσική, ο χορός και τέτοιου είδους δραστηριότητες μάς βοηθούν να χαλαρώσουμε.

Η ενσυνειδητότητα, ο διαλογισμός, η γιόγκα και οι ασκήσεις αναπνοής βοηθούν επίσης στη συναισθηματική και στη σωματική χαλάρωση.

Μείνουμε συνδεδεμένοι, δεν μένουμε αποκλεισμένοι.

Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για να μείνουμε συνδεδεμένοι με την οικογένειά και τους φίλους μας.

Διατηρούμε τις σχέσεις με τους αγαπημένους μας και αντιμετωπίζουμε τα μέτρα περιορισμού και κοινωνικού αποκλεισμού με τηλεφωνικές κλήσεις, με video κλήσεις και με εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων. Ιδιαιτέρως χρήσιμη φαίνεται να είναι και η εμπλοκή σε διαδικτυακές  ομαδικές συνεδρίες για ταινίες, μουσική, βιβλία, κτλ.

Μένουμε συνδεδεμένοι με τα μέσα και τις υπηρεσίες που παρέχει η τεχνολογία και δεν διστάζουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια των ειδικών για να μας βοηθήσουν να εξοικειωθούμε με τα μέσα τεχνολογίας.

Βιβλιογραφία

de Alencar Fontes et al. (2020). Impacts of the SARS-CoV-2 Pandemic on the Mental Health of the Elderly. Front. Psychiatry, 11, 1-4.

World Health Organization. Regional Office for the Western Pacific. (‎2020)‎. Guidance on COVID-19 for the care of older people and people living in long-term care facilities, other non-acute care facilities and home care. Manila : WHO Regional Office for the Western Pacific. https://apps.who.int/iris/handle/10665/331913. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO